Elektrische deken

Waarom nies je niet in je slaap? Dingen die je nog niet wist over niezen in je slaap.

11 nov, 2024
Jürgen Swinnen

Niezen doen we allemaal wel eens, maar kan je niezen in je slaap? Het is een lichamelijke reflex wanneer het slijmvlies van je neus en je longen geprikkeld wordt. Om neus en longen te reinigen ga je niezen. Je kunt wel wakker worden om te niezen, maar tijdens de slaap gaat het vreemd genoeg niet! Met dit artikel proberen we alles wat je nog niet wist over niezen in je slaap te beantwoorden. 

Wat gebeurt er wanneer we niezen?

Stel je voor dat je peper in je neus krijgt. Het slijmvlies wordt geprikkeld omdat er iets in je luchtwegen komt wat er niet thuishoort. Als reflex zal je lichaam de prikkel, in dit voorbeeld peper, willen wegruimen uit je luchtwegen. Je ademt diep in en je stembanden sluiten waardoor de lucht in je longen wordt verzameld. Je buikspieren en middenrif trekken samen en je stembanden gaan uit elkaar zodat, met grote kracht, de lucht de neus en longen reinigt van de peper.

Hoe groter je longcapaciteit, hoe harder je niest! Een nies kan een snelheid tot wel 150 km per uur halen. Nies dus best in je elleboog. Wanneer je de neus tijdig dicht knijpt of de lippen stijf op elkaar houdt vooraleer je lichaam diep ademhaalt kan je de niesbui voorkomen. 

Waarom vaak niezen in bed?

Wanneer je in bed kruipt kunnen bepaalde elementen het niezen activeren. Bijvoorbeeld wanneer je snipverkouden bent zal je neusslijmvlies gevoeliger reageren. Maar waarom ga je in bed niezen als je niet verkouden bent?

Allergie

Een allergeen inademen via de neus kan een heftige reactie uitlokken van je lichaamseigen afweersysteem, bijvoorbeeld door te niezen. Maar ook tranende ogen, een benauwd gevoel, jeuk en een lopende of verstopte neus kunnen je slaap behoorlijk verstoren. 

Allergische reacties worden veroorzaakt door allergenen. Die allergenen kunnen door huisstofmijten, huidschilfers van dieren of pollen die binnenwaaien door je slaapkamerraam en in je bed belanden. Een KNO arts kan deze allergie vaststellen en je antihistamines of neussprays voorschrijven. 

Wanneer je je slaapkamer maximaal vrij probeert te houden van allergenen zul je sowieso minder snel last hebben en mogelijk ook minder medicatie moeten nemen. Wat kan je doen?

  • was je bedtextiel regelmatig, zeker je kussensloop;
  • was of vervang tijdig je hoofdkussen;
  • gebruik anti-allergische matrasbeschermers;
  • overweeg probiotica spray te gebruiken;
  • laat je huisdier(en) niet op je bed of de slaapkamer;
  • vermijd elementen die stof aantrekken zoals sierkussens, knuffels of kleerrekken zonder bescherming of open kasten;
  • installeer een HEPA luchtfilter;
  • verlucht de kamer krachtig in de ochtend en sluit daarna je ramen, zeker in het pollenseizoen;

Geuren

We spraken al over peper, maar ook wasabi, tabaksrook, verfluchtjes, deo’s, schoonmaakmiddelen of een sterk parfum kunnen een pittige niesbui uitlokken. Deze geuren bevatten geen allergeen maar kunnen je slijmvliezen irriteren, waardoor je gaat niezen. Wanneer je blijvend of tijdelijk geconfronteerd wordt met geuren die je irriteren en je kan ze niet vermijden, denk dan eens over het installeren van een luchtreiniging op je slaapkamer?

Medicijnen 

Bepaalde medicijnen kunnen leiden tot niezen of de niesklachten verergeren. Uiteraard kun je hier best over spreken met je huisarts. En om je te helpen heeft de website van KNO arts Amsterdam een handige lijst gemaakt, zo kan je snel controleren of je een medicijn gebruikt dat hoesten of niezen als bijwerking heeft. Check deze link.

Wakker worden om te niezen

Er zijn dus best wel wat elementen die kunnen leiden tot niezen. En uiteraard ook wanneer je gaat slapen en in je bed ligt. Toch kun je niet niezen in je slaap. Dat komt omdat de niesreflex door je brein onderdrukt wordt wanneer je slaapt. Men vermoedt dat dit zo is, om er voor te waken dat je letterlijk niet wakker wordt gemaakt en de slaap als belangrijk proces voorrang heeft.

En toch… uit Japans onderzoek blijkt dat sterke prikkels je toch doen niezen in je slaap. Waarbij je uiteraard ook wakker schiet. De Japanse onderzoekers van de Shiga University of Medical Science prikkelden met wasabi de neuzen van slapende proefpersonen. Binnen 2 minuten werden ze, niestend, uit hun slaap gewekt. Op één proefpersoon na, die bleek een verstopte neus te hebben. (bron Quest

Veelgestelde vragen:

Kan je niezen in diepe slaap of REM slaap?

Je kan niet niezen tijdens de slaap omdat je brein de niesreflex onderdrukt. Tijdens de REM slaapt komt daar nog bij dat je spieren ‘verlamd’ zijn, dus ook de middenrif en buikspieren die je nodig hebt om te niezen.

Waarom ’s nachts niezen?

Wanneer we toch niezen, worden we ook wakker. We niezen meestal omdat de slijmvliezen zijn geprikkeld door allergie, geur of de impact van bepaalde medicijnen.

Wat te doen bij niesbuien?

Neem zo snel mogelijk de bron van de overprikkeling weg of neem de juiste medicatie om je longen en neus tot rust te laten komen.

Kan je niezen in je slaap – Conclusie

Je kan tijdens de slaap geprikkeld worden om te niezen. Het resultaat is dat je dan ook wakker zal zijn. Niezen tijdens je slaap kan niet omdat je brein deze reflex onderdrukt. Tijdens de REM slaap zijn daarenboven ook de spieren die je nodig hebt om te niezen verlamd.