Wat doet lavendel voor je slaap volgens de wetenschap?

Lavendel, met name Lavandula angustifolia, staat al eeuwenlang bekend om zijn kalmerende en slaapbevorderende eigenschappen. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat lavendel de slaapkwaliteit verbetert, de diepe slaapfase verlengt en helpt om sneller in slaap te vallen. Dit effect is vooral zichtbaar bij mensen met milde slaapproblemen, stress of onrust. Studies tonen aan dat lavendel de parasympathische activiteit van het zenuwstelsel verhoogt, wat leidt tot een lagere hartslag, een diepere ademhaling en een kalmerend effect. 

Ook zou lavendel angst en stress verminderen, wat vaak samenhangt met slecht slapen. De geur van lavendel ontspant het zenuwstelsel en helpt het lichaam tot rust te komen, zonder de bijwerkingen van traditionele slaapmedicatie (op voorschrift van een arts) zoals benzodiazepines.

Belangrijkste bevindingen over de impact van de lavendelplant uit verschillende studies doorheen de jaren:

• Lavendel verlengt de diepe slaapfase en verbetert de algemene slaapkwaliteit.
• Het inhaleren van lavendelgeur vermindert stress en het stresshormoon cortisol.
• Lavendel is effectief bij milde slaapstoornissen, depressieve klachten en nervositeit.

Waarom kan je van lavendel beter slapen?

De actieve bestanddelen linalool en linalylacetaat in (etherische) lavendelolie spelen een sleutelrol. Deze stoffen zijn werkzaam op verschillende elementen, die op hun beurt voor een betere nachtrust zorgen. Gebruik van lavendel:

• vermindert de afgifte van stresshormonen en ontspant de zenuwen.
• beïnvloedt de hersenactiviteit door in te werken op het limbische systeem, dat betrokken is bij emotie en geheugen.
• verhoogt de GABA-activiteit in de hersenen, wat leidt tot een gevoel van kalmte en rust.
• heeft een direct effect op de hartslag en bloeddruk, wat bijdraagt aan ontspanning en slaap.
• maakt dat je vaak sneller in slaap valt en meer diepe slaap ervaart (zo rapporteren gebruikers).

Hoe gebruik je lavendel op een goede manier?

Lavendel kan op verschillende manieren worden gebruikt, afhankelijk van de voorkeur en het gewenste effect. Let wel heel goed op! Dit is geen medisch advies! Raadpleeg altijd een arts of zorgkundige als je twijfelt.

Aromatherapie met lavendel

Gebruik 30 minuten voor het slapengaan een diffuser met 2–4 druppels lavendelolie in de slaapkamer. Gebruik de diffuser niet tijdens de slaap!

Er bestaan ook lavendelsprays die verdund en gebruiksklaar zijn. Spray of druppel enkele druppels essentiële lavendelolie op het kussen of beddengoed voor een ontspannende werking.

Lavendel op je huid

Verdun lavendelolie en masseer voor het slapengaan in de huid, bijvoorbeeld op de nek, slapen of voeten. Wanneer je rechtstreeks op de huid smeert, is het altijd belangrijk om de olie te verdunnen en vooraf een kleine test te doen om zeker te weten dat je niet allergisch bent. Stop onmiddellijk wanneer je allergische reacties ervaart.

Je kunt ook een paar druppels etherische olie of essentiële olie van lavendel toevoegen aan een warm bad voor ontspanning en een betere nachtrust.

Inname van lavendel

Lavendelthee of capsules met lavendel kunnen helpen bij innerlijke onrust en slaapstoornissen. Let op: gebruik alleen geschikte, veilige supplementen en producten, en overschrijd de aanbevolen dosering niet (meestal 80–160 mg per dag).

Start altijd met de minimale dosis! Je kunt lavendel combineren met andere rustgevende kruiden zoals kamille of valeriaan voor een versterkt effect. Maar laat je altijd goed informeren. 

Wat zijn mogelijke bijwerkingen van lavendel?

Lavendel is over het algemeen veilig te gebruiken. Soms reageren mensen met een allergische reactie op lavendel. Daarom start je best altijd met een minimale dosis.

Zwangere vrouwen of moeders die borstvoeding geven, wordt afgeraden om lavendel te gebruiken. Ook bij een onevenwichtige hormonenspiegel, raadpleeg je altijd eerst een dokter voordat je start.

Waarop moet je letten bij gebruik van lavendelolie:

• Gebruik: Het kan even duren vooraleer je het effect en de werking van lavendel echt goed ervaart. Beperk de inname van lavendel tot maximaal 10 weken, en neem daarna een pauze. 
• Huidirritatie: Verdun de olie altijd voor gebruik op de huid om irritatie of allergische reacties te voorkomen.
• Inname: Neem lavendel alleen onder begeleiding van een deskundige in. Dit geldt vooral bij kinderen, zwangere vrouwen en mensen met leverproblemen.
• Interacties met andere middelen: Lavendel kan de werking van andere middelen versterken. Raadpleeg een arts bij gebruik van slaap- of kalmeringsmiddelen.
• Kinderen en zwangerschap: Gebruik met voorzichtigheid en breng de lavendelolie zeker niet onverdund aan bij baby’s en kleine kinderen.

Mogelijke bijwerkingen:

• lichte huidirritatie
• hoofdpijn (bij een te hoge concentratie)
• misselijkheid
• moeilijke stoelgang (obstipatie bij inname)

Conclusie: lavendel als natuurlijke slaapondersteuning

Lavendel is een veilige, natuurlijke optie voor mensen met milde slaapklachten, stress of onrust. Het werkt via meerdere mechanismen in het zenuwstelsel en is op verschillende manieren toe te passen. Voor een optimaal resultaat combineer je lavendel met een goede slaaphygiëne, zoals een vast slaapritme, een donkere slaapkamer en voldoende licht en beweging overdag.

Bij twijfel of aanhoudende klachten is het raadzaam een arts of een ervaren aromatherapeut te raadplegen.

Bronnen: 

Podcast:

 Je levensstijl als medicijn met dr. Len de Nys (Nederlands gesproken, link naar Spotify)

Onderzoeken:

Faydali, S., Cetinkaya, F. – The effect of aromatherapy on sleep quality of elderly people residing in a nursing home – Holistic Nursing Practice 2018; 32 (1): 8 – 16

Koyama H et al. (2017) “Effects of lavender aroma on sleep quality in healthy Japanese students.” Perceptual and Motor Skills, 124:111-127. DOI: 10.1177/0031512516678323